Dat ze in Volendam druk bezig zijn geweest aan de dijk kon ik vanaf het Markermeer duidelijk zien. In november zag ik een enorme kraan in de weer met lange stalen planken. Daarmee werd een hulpscherm aangebracht, heb ik me laten vertellen. Maar ik hoorde ook dat er alleen al in het middelste deel van de 33 kilometer lange dijkversterking, tussen Schardam en Volendam, op vijf plaatsen zo’n damwand geplaatst wordt. Ik besloot eens aan omgevingsmanager Giel Kop te vragen waarom ze hier worden toegepast.

En, Giel, klopt het dat er momenteel op vijf locaties damwanden worden geplaatst? “Dat klopt bijna. Drie locaties zijn op dit moment in voorbereiding en op twee locaties wordt gebouwd. Bij gemaal Warder wordt nu in de teen van de dijk een constructieve dijkversterking geplaatst over een lengte van 140 meter. In Volendam zijn we momenteel bezig met de plaatsing van een hulpscherm van 500 meter lang.” Wacht even, hoor. Damwand, constructieve dijkversterking, hulpscherm: bedoel je daar allemaal hetzelfde mee? “In feite wel, ja. Het materiaal is overal van staal. Alleen de functies zijn verschillend. Op vier locaties is sprake van een constructieve dijkversterking, daar is de damwand onderdeel van de dijkversterking. Het hulpscherm in Volendam is nodig om de dijkversterking uit te voeren, maar draagt niet bij aan de waterveiligheid.” Hoe ziet zo’n damwand er precies uit? “Je hebt ze in alle soorten en maten. In ons project zijn het grote, lange stalen platen die, eenmaal aan elkaar gekoppeld, een soort grove ribbel vormen. Een dubbele stalen plank is meestal een kleine anderhalve meter breed en soms tot wel 24 meter lang. Eén zo’n plank weegt zomaar vijf ton, het gewicht van een volwassen olifant!” Dat lijkt me niet eenvoudig werken. Wanneer kiezen jullie juist voor zo’n damwand? “Vooral wanneer er weinig ruimte is om de dijk in de breedte te versterken of wanneer objecten van waarde moeten worden beschermd. Soms staan er huizen vlakbij de dijk, zoals in Volendam. Bij gemaal Warder is gekozen voor damwanden omdat het extra gevoelig is voor verzakkingen. Overigens worden damwanden ook gebruikt om een waterdichte bouwkuip te creëren. Daar kun je heel gemakkelijk het grondwaterpeil lokaal in de kuip verlagen zodat je ‘droog’ kunt werken. Zulke toepassingen zijn vaak tijdelijk. De damwandschermen als constructieve dijkversterking blijven ‘voor eeuwig’ in de grond zitten.”

Dat klinkt op zich goed, allemaal. Waarom gebruiken jullie ze niet standaard bij dijkversterkingen? “Omdat er veel komt kijken bij het aanbrengen van een damwand. Transport van het materieel en de planken is een uitdaging. Je kan je voorstellen dat zo’n machine met een zwaar trilblok wel wat weegt. Bovendien heb je bij het intrillen van een damwand ook te maken met trillings- en geluidshinder. Dat moet je goed voorbereiden en in de gaten houden. Daar komt bij: staal is erg duur”. Intrillen, zeg je. Daar heb ik ook al veel over gehoord. Dat maakt flink lawaai, toch? Is dat de enige manier om damwanden aan te brengen? “De platen kunnen ook de bodem in gedrukt worden. Het hangt vooral van de bodemsamenstelling af of je kiest voor trillen of drukken. Dat laatste maakt minder lawaai, maar heeft weer als nadeel dat je er zwaardere machines voor nodig hebt. Dat moet je tegen elkaar afwegen.” Dus misschien toch maar liever de dijk gewoon versterken met klei en grond? “Normaal gesproken wel. Dat is een relatief eenvoudige en veilige maatregel die gemakkelijk uitvoerbaar is. Maar het voordeel van een constructieve dijkversterking is dat je zo’n constructie in de toekomst gemakkelijk kunt aanpassen en eventueel verder versterken. De waterspiegel blijft immers maar stijgen. Althans, dat is de verwachting.” Hoe loopt het tot nu toe met de damwandprojecten? “Die gaan voorspoedig! We hebben soms een dag dat het te hard waait en al die nattigheid is niet prettig, maar alles lijkt keurig volgens planning te verlopen.”