Projectupdate
Eén polder, één project
Katwoude op tijd klaar voor de trekvogelstop
Na een periode van intensieve voorbereiding zijn we in december 2023 gestart met de eigenlijke dijkversterking bij polder Katwoude. Vanaf dat moment is er stevig doorgewerkt en dat moest ook, want jaarlijks liggen in oktober en november de buitendijkse activiteiten verplicht stil. De reden: de trekvogels moeten tijdens hun doorreis kunnen uitrusten op de Gouwzee.
Bij de planning van de werkzaamheden bij polder Katwoude kwam aardig wat kijken. Twee deelprojecten werden samengevoegd tot één, met name om omwonenden zo min mogelijk overlast te bezorgen. Inmiddels zijn de voorbereidingen afgerond en zijn we onlangs begonnen met de eerste echte versterkingswerkzaamheden, waaronder het plaatsen van twee damwanden op plekken waar buitendijkse versterking niet mogelijk is. Dat is helemaal volgens planning verlopen. André Schouwenaar is hoofduitvoerder voor deelgebied Zuid, waarin polder Katwoude ligt. “De damwanden zijn probleemloos geplaatst”, vertelt hij enthousiast. “Ze zitten nu 14 meter in de grond, tot aan de eerste zandlaag, en zijn tot zo’n 80 centimeter onder het maaiveld afgebrand. Nu alles dicht en schoon is, zie je er niks meer van. En dat lukte dus allemaal keurig vóór 1 oktober, toen alles klaar moest zijn.” “De Gouwzee is namelijk een rustgebied voor trekvogels”, legt omgevingsmanager Doede Boomsma uit. “In dit ondiepe gebied kunnen ze aansterken voor de rest van hun tocht. Vandaar dat we ieder jaar onze buitendijkse werkzaamheden twee maanden stil moeten leggen.” “Ja, ecologie is een groot ding bij dit project”, concludeert André.
Doede:
“Mensen begrijpen het nut van de werkzaamheden, dan ervaar je overlast anders”
Te gast
Omwonenden blijken niet tot nauwelijks overlast van de damwandplaatsing te hebben ervaren. “Nu is overlast natuurlijk een subjectief begrip”, relativeert Doede. “Mensen begrijpen het nut van de werkzaamheden, dat scheelt. We weten van tevoren dat ons werk veel teweeg gaat brengen en we beseffen dat we te gast zijn bij de omwonenden. Daarom hebben we er vooraf alles aan gedaan om hen zo goed mogelijk te informeren, zodat niemand werd verrast. Al in een heel vroeg stadium zijn we gaan kijken wat we konden verwachten en welke maatregelen we konden nemen. Langs de Hoogedijk bevindt zich bijvoorbeeld Huis aan 't Water, een inloophuis voor mensen met kanker. Omdat we te horen kregen dat zij gevoeliger zijn voor prikkels, hebben we tijdens de drie dagen van damwandplaatsing samen met hen alternatieve ruimtes georganiseerd.”
André:
“Veen heeft nauwelijks draagkracht – best een uitdaging als je een dijk wilt versterken”
Uitdagende ondergrond
Alles verloopt dus volgens plan, maar daar ging wel een grondige voorbereiding aan vooraf. “In Hoorn heb je veel stevige klei, maar hoe zuidelijker je gaat, des te meer veen en er in de ondergrond zit”, vertelt André. “En veen heeft nauwelijks draagkracht – dat is best een uitdaging als je een dijk wilt versterken. Het enige dat je kunt doen om veen steviger te maken, is het samendrukken. Dat is dus precies wat we de afgelopen driekwart jaar hebben gedaan, door iedere keer een laag zand aan te brengen. Maar veen bevat veel water en dat moet eruit kunnen. Wat we dan doen, is verticale drainage plaatsen: kunststof buizen waardoor het water omhoog kan komen en kan worden afgevoerd. Met speciale instrumenten meten we continu de waterdruk in de bodem en als die nul is, kan de volgende laag zand erop. Net zo lang tot de grond stevig genoeg is. Normaal is dat een proces dat zomaar tien jaar kan duren, maar dankzij die drainage kunnen we dat enorm versnellen. In sommige gedeelten is dit inmiddels afgerond, maar bij sommige delen zijn we hier nog volle bak mee bezig.”
Nieuwe werkelijkheid
Hoewel de werkzaamheden bij polder Katwoude nog maar net zijn begonnen, blikt Doede graag even vooruit. “Het is de bedoeling dat we hier in de eerste helft van 2027 helemaal weg zijn”, vertelt hij. “Tenzij er iets gebeurt dat we niet hadden kunnen voorzien. Dan is dat de nieuwe werkelijkheid en communiceren we aan de bewoners op dat moment de beste inschatting die we kunnen maken. Ook dan zullen we op kritische vragen altijd een transparant antwoord proberen te geven, zodat we hopelijk net zo weinig weerstand krijgen als tot nu toe het geval is geweest.”