Op zoek naar fossielen op de Oeverdijk

Het zand dat wij gebruiken om de Markermeerdijken weer veilig en toekomstbestendig te maken, is vele tienduizenden jaren oud. De prehistorische korrels, afkomstig uit diepe winputten nabij de Marker Wadden, zijn een goudmijn voor Frans Roescher. Hij struint, met onze toestemming, het buitendijkse werkgebied af op zoek naar fossielen. “Het IJsselmeergebied was een hotspot voor Neanderthalers.’’

Voor de inwoner van Almere is de zoektocht naar eeuwenoude gebruiksvoorwerpen en resten van lang uitgestorven dieren een uit de hand gelopen hobby. “Ik liep 25 jaar geleden met mijn vrouw over een pas opgespoten zandvlakte in Almere. Mijn vrouw zag iets liggen. Het bleek een gewei van een prehistorisch hert. Dat was het begin van mijn passie. Zoveel geluk heb ik overigens niet altijd. Soms loop je urenlang te struinen en vind je niks. Je moet eindeloos veel geduld hebben.’’ Mamoetsteppe De gepensioneerde onderwijskundige is regelmatig op bouwplaatsen rondom het Marker- en IJsselmeergebied te vinden: van Almere tot IJburg, van de Houtribdijk tot de Oeverdijk. “Het zand komt uit winputten van 25 tot 50 meter diep. Soms is het 30.000, maar soms ook wel 120.000 jaar oud. Ooit was dit gebied een mammoetsteppe, liepen er bosolifanten, bosneushoorns en hyena’s. Regelmatig vind je beenderen, kiezen of versteende keutels van deze dieren terug in het zand. Maar ook vuursteen, bewerkt door Neanderthalers.’’

Tuinharkje Gewapend met een simpel tuinharkje wandelt Frans over de oeverdijk bij Hoorn. Met gebogen hoofd, constant turend naar het pas opgespoten zand. Af en toe vindt hij wat. “Kijk, dit is bewerkt vuursteen. Je kunt dat zien aan de weggeslagen stukjes. Neanderthalers gebruikten dit als vuistbijl, of om mee te snijden of te schrapen.’’

Emien Soms vertellen de allerkleinste vondsten iets over de herkomst van het zand. Op de oeverdijk vindt hij een slakje, dat leefde in het ‘Emien’, een warme periode tussen de laatste twee ijstijden in. “Dan weet je dus dat dit zand tussen de 130.000 en 105.000 jaar oud is. En dan weet je ook welke fossielen je in dat zand zou kunnen aantreffen.” Historische waarde Frans vertelt dat de uitvoerders van de Alliantie regelmatig botresten vinden in de spuitmonden. Zij zijn zich bewust van de historische waarde van deze fossielen en delen ze met de amateur-paleontoloog. Blijft de vraag wat hij doet met zijn vondsten. “Ik overleg regelmatig met professionals. Dan bespreken we onze vondsten. Ik heb veel fossielen thuis opgeslagen, maar exposeer ze ook, zoals in maart in museum Batavialand in Lelystad.” En dan weet je ook welke fossielen je in dat zand zou kunnen aantreffen.”