VOOR HET BEHEER VAN DE TUSSENWATEREN
In- en uitlaten bij Hoorn bijna klaar
Het gebeurt redelijk uit het zicht, maar op dit moment wordt de laatste hand gelegd aan vier zeer belangrijke betonnen bouwwerken bij de vooroever bij Hoorn. Omgevingsmanager Emma de Bruijn legt uit wat dit voor objecten zijn en waarvoor ze worden gebruikt.
Misschien bent u al een keer over de versterkte Westerdijk richting de schouwburg gelopen. In dat geval heeft u links van de schouwburg – bij de ingang van het stadsstrand – waarschijnlijk een betonnen bouwwerk in het water gezien. Mocht u zich hebben afgevraagd wat dat is: het is één van de vier in- en uitlaten die zijn gemaakt om het water te beheren in de zogenaamde tussenwateren. “De originele dijk grenst nog steeds aan water”, wijst Emma vanaf het stadsstrand. “Dit is gedaan om het cultuurhistorisch beschermde aangezicht van de dijk te behouden. Daarnaast is het tussenwater onderdeel van het natuurgebied in aanleg, dat loopt vanaf de Galgenbocht tot de oude dijkdoorbraak De Weel. Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier (HHNK: het waterschap is een van de partners in de Alliantie Markermeerdijken, red.) moet deze tussenwateren kunnen beheren. Daarom zijn er op het stuk tussen de schouwburg en de oude dijkdoorbraak De Weel twee waterinlaten en twee wateruitlaten gekomen.” Tegenovergesteld peil De vraag is waarom het waterschap het peil van dit water apart wil beheren. Kan het niet gewoon meestijgen en -dalen met het peil van het Markermeer? “Nee, want Rijkswaterstaat wil het peil in het voorjaar en zomer hoog hebben, aangezien het Markermeer een buffer is voor perioden van droogte”, legt Emma uit. “Dat is precies tegenovergesteld aan wat er van nature gebeurt. Voor de natuur zélf is het uiteraard beter om een natuurlijk peilbeheer te hebben. Dus droger in de zomer en natter in de winter. Om dat te kunnen regelen, heb je in- en uitlaten nodig.”
”Mooi dat we de afsluiting konden beperken tot twee weken”
Doorspoelen Deze bouwwerken – ‘kunstwerken’ in vaktaal – zijn bovendien nodig om de kwaliteit van het water goed te houden. “Bij warm weer heb je kans op zaken als blauwalg en botulisme”, schetst Emma. “Via de in- en uitlaten kunnen we de tussenwateren als het ware doorspoelen met vers water uit het Markermeer.” Behalve de eerdergenoemde in- en uitlaten heeft de oplettende kijker misschien ook andere betonnen elementen bij de tussenwateren ontdekt. “Dat zijn tewaterlaatplekken”, legt Emma uit. “Inderdaad best grote dingen. Deze zijn geplaatst om bijvoorbeeld maaiboten te water te kunnen laten. Die betonnen plateaus zijn dus ook geplaatst voor waterbeheer.” Race tegen de klok Het plaatsen van het eerste kunstwerk, bij de ingang van het Hoornse stadsstrand, was best spannend qua timing, herinnert Emma zich. “Om de werkzaamheden droog te kunnen uitvoeren, brengen we ijzeren damwanden aan en maken we een zogenaamde bouwkuip”, vertelt ze. “Die damwanden zouden we aanvankelijk pas na de zomer kunnen verwijderen. Daarna kon dan pas de rest van het stadsstrand worden afgebouwd. Maar dan zou het strand van de schouwburg zo’n zes tot acht weken afgesloten zijn na deze zomer. We hebben alles op alles gezet om deze klus te klaren vóórdat het stadsstrand op 1 juli zou opengaan. En dat is gelukt! Daarom konden we de afsluiting van het stadsstrand beperken tot twee weken eind september, begin oktober.” Handmatig De in- en uitlaten zijn inmiddels zo goed als klaar en functioneren zelfs al. “Nu worden ze nog handmatig bediend”, weet Emma. “In de afgelopen droge periode zijn een ecoloog en een oppervlaktewaterspecialist van HHNK daarom iedere week gaan kijken of de schuif een stukje open moest, of dat er juist water weggepompt moest worden. Maar als straks de kunstwerken worden aangesloten op het elektronische beheersysteem van HHNK, kan het waterschap dit allemaal automatisch en op afstand bedienen. In de loop van het najaar moet alles functioneren zoals gepland.”